Περίπτερα "φαντάσματα" και περίπτερα "μνημεία"

Τα περίπτερα στη χώρα μας είναι κομμάτι της κοινωνίας μας εδώ και πολλά χρόνια. Στην αρχή ήταν μικρά καπνοπωλεία, τα οποία εμφανίστηκαν αμέσως μετά την πρώτη ίδρυση του Ελληνικού κράτους στο Ναύπλιο και λίγο μετά ήρθαν και στην Αθήνα.

Το 1922, αποφασίστηκε με νόμο να παραχωρούνται προς αποκλειστική χρήση στην «Πανελλήνιον Ένωσιν Τραυματιών Πολέμου 1912-1921» κι έτσι ο αριθμός τους μεγάλωσε κατά πολύ.

Την εποχή εκείνη, μόνος τρόπος ενημέρωσης ήταν οι εφημερίδες, οι οποίες πολύ γρήγορα έγιναν μέρος της γκάμας των περιπτέρων, βοηθώντας στην ανάπτυξή τους. Από το 1940 στα περίπτερα άρχισαν να πωλούνται «ζαχαρώδη» και αναψυκτικά, τσίχλες  και αργότερα σοκολάτες και παγωτά. Η έλευση των τηλεφώνων στην Ελλάδα δίνει μεγάλη ώθηση στα περίπτερα και τα κάνει πολύ σημαντικά όπου βρίσκονται, αφού με τις τηλεφωνικές τους είναι βασικά για την επικοινωνία με συγγενείς και φίλους στους τόπους καταγωγής. Οι περιπτεράδες ξέρουν περισσότερα για τη γειτονιά από τους πάντες, γιατί ακούν τα πάντα. Το προϊόν όμως που στήριξε το περίπτερο για αρκετές δεκαετίες, δεν ήταν άλλο από τα τσιγάρα, αφού σε αυτά δόθηκε το αποκλειστικό δικαίωμα πώλησης καπνοβιομηχανικών προϊόντων.

Το 2013 τα περίπτερα ανέρχονται σε 10.000 περίπου σε όλη την Ελλάδα. Από αυτά, 3.500 βρίσκονται στην Αττική. Από τα 1.300 του Δήμου Αθηναίων έχουν εγκαταλειφθεί από την αρχή της κρίσης περίπου τα 500.

Και στο Ρέθυμνο τα περίπτερα ακολούθησαν την πορεία της υπόλοιπης Ελλάδας. Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών τα έχει οδηγήσει σε μαρασμό. Οι εφημερίδες, τα τσιγάρα και τα τηλέφωνα, που ήταν η οικονομική αιχμή του δόρατος των περασμένων δεκαετιών, έχουν πάψει να αποτελούν πλουτοπαραγωγική πηγή τους.

Έτσι πολλά περίπτερα έχουν εγκαταλειφθεί, ή οι ενοικιαστές τους έχουν επιλέξει το στεγασμένο εμπόριο ψιλικών. Τα κουφάρια τους όμως, σε πολλές περιπτώσεις, παραμένουν εκεί, «φαντάζοντας», για να θυμίζουν ένδοξες εποχές του παρελθόντος, αλλά και εστίες μόλυνσης και εγκατάλειψης του παρόντος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το «μνημειακό» περίπτερο που «κοσμεί» το παλιό ενετικό λιμάνι, παραμένοντας κλειστό τις τελευταίες δεκαετίες. Τώρα, λέει, γίνονται ενέργειες για την απομάκρυνσή του, ώστε το σημαντικότερο μνημείο της πόλης να αναδειχθεί όπως του πρέπει.

Και μια και αναφέρομαι σε μνημεία, δεν μπορώ να μην μπω στον πειρασμό να αναφερθώ στο περίπτερο μπροστά στη Λότζια. Χρόνια πολλά στέκεται κι αυτό εκεί, παίζοντας κρυφτούλι με το μνημείο, διεκδικώντας περίοπτη θέση στις φωτογραφίες των Ελλήνων και ξένων επισκεπτών, σαν να λέει: «Κοιτάξτε με… φωτογραφίστε με… Κι εγώ μέρος του μνημείου είμαι!»

Πρέπει επιτέλους, τα περίπτερα «φαντάσματα» και τα περίπτερα «μνημεία» να απομακρυνθούν από χώρους που αν μη τι άλλο προκαλούν την αισθητική μας, αλλά και μειδιάματα…