Νίκος Δερεδάκης

  Οι γενίτσαροι (γενί-τσερί = νέος στρατός) αποτελούσαν τα στρατιωτικά σώματα της οθωμανικής αυτοκρατορίας από τους πρώτους, κιόλας, αιώνες της σύστασής της. Ήταν οργανωμένοι σε τάγματα (ορτάδες) και είχαν αυστηρή πειθαρχία.

Βρισκόμαστε στον Απρίλιο του 1822. Η μεγάλη επανάσταση στην Κρήτη έχει αρχίσει ένα χρόνο πριν από τις δυτικές επαρχίες. Οι περισσότεροι Κρήτες είναι άοπλοι, αφού η οπλοκατοχή και η οπλοφορία είναι απαγορευμένη για τους ραγιάδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι με την έναρξη της επανάστασης στο νησί, τον Ιούνιο του 1821, μόνο 1.200 τουφέκια υπήρχαν κι απ’ αυτά, τα περισσότερα βρίσκονταν στα χέρια των Σφακιανών. Έναν χρόνο μετά 8-9 χιλιάδες τουφέκια είχαν περιέλθει στα χέρια των επαναστατημένων Κρητών, τα περισσότερα από τη λαφυραγώγηση των αντιπάλων.

  Το παρακάτω χρονολόγιο συντάχθηκε με βάση τις διαθέσιμες ιστορικές πηγές. Περιλαμβάνει τα σημαντικότερα, κατά τον συγγραφέα, ιστορικά και πολιτικά γεγονότα της 10ετούς επανάστασης των Κρητών. Είναι λογικό να υπάρχουν διαφοροποιήσεις στις ημερομηνίες των διάφορων γεγονότων, αφού και οι ίδιοι οι ιστοριογράφοι των συμβάντων έχουν διαφορετική χρονολογική άποψη και εκτίμηση γι αυτά.

  Βρισκόμαστε, ήδη, στο τρίτο έτος, 1823, της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη. Από τις πρώτες, κιόλας, μάχες οι Κρήτες επαναστάτες έχουν γίνει κύριοι της υπαίθρου του νησιού, ενώ οι Μουσουλμάνοι έχουν κλειστεί στα τρία μεγάλα κάστρα (Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο) καθώς και στους πύργους τους. Η υπερσυσσώρευση του μουσουλμανικού στοιχείου στις πόλεις έχει ήδη δημιουργήσει αρκετά προβλήματα, με κυρίαρχο αυτό της έλλειψης τροφίμων.

  Η μεγάλη ελληνική επανάσταση του 1821 ήταν η πρώτη μεγάλη επανάσταση στην Ευρώπη, μετά τη γαλλική επανάσταση του 1789, που οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους. Ήταν η επανάσταση που άνοιξε τον δρόμο και σε υπόλοιπα έθνη να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους, ενώ ήταν αυτή που ξεκίνησε την αλλαγή του χάρτη στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια, αφού το παράδειγμα των Ελλήνων ακολούθησαν και άλλες εθνότητες που βρίσκονταν υπό την κυριαρχία της ήδη παρακμάζουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

  Ο Θεός έβαλε την υπογραφή του για την ελευθερία της Ελλάδας και δεν την παίρνει πίσω. Με αυτή τη φράση τελείωσε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης τον ιστορικό του λόγο στον λόφο της Πνύκας. Μια υπογραφή που δεν μπήκε με μελάνι, αλλά η πένα βουτήχτηκε στο αίμα χιλιάδων επώνυμων και ανώνυμων αγωνιστών, που έδωσαν τη ζωή τους για το μεγάλο ιδανικό: Την ελευθερία της πατρίδας και του έθνους.

  16 Ιανουαρίου: Ο Γενίτσαρος Γετιμαλής καταλαμβάνει τη Μονή Αρκαδίου με 70 άνδρες. Οι επαναστάτες ανακαταλαμβάνουν το μοναστήρι σκοτώνοντας τον Γετιμαλή και όλους τους Τούρκους, αλλά σκοτώθηκε ο Ιωάννης Δεληγιαννάκης.