Τα κυριότερα γεγονότα του 2ου έτους (1822) της επανάστασης στην Κρήτη

 

16 Ιανουαρίου: Ο Γενίτσαρος Γετιμαλής καταλαμβάνει τη Μονή Αρκαδίου με 70 άνδρες. Οι επαναστάτες ανακαταλαμβάνουν το μοναστήρι σκοτώνοντας τον Γετιμαλή και όλους τους Τούρκους, αλλά σκοτώθηκε ο Ιωάννης Δεληγιαννάκης.

25 Ιανουαρίου: Ο Ρεθεμνιώτης Γενίτσαρος Γλυμιδαλής, για να εκδικηθεί τον θάνατο του Γετιμαλή, εκστρατεύει με 2.000 Τούρκους εναντίον των επαναστατών. Σε φονική μάχη στα Ακόνια, κοντά στο Ρουσσοσπίτι Ρεθύμνου ηττώνται οι Τούρκοι, χάνοντας 100 άντρες και τον Γλυμιδαλή, ενώ οι Κρητικοί είχαν 14 απώλειες.

3 Φεβρουαρίου: Μάχη στον Μπιριτσί Κουλέ, έξω από τα τείχη του Ρεθύμνου. Οι επαναστάτες καταλαμβάνουν τον πύργο, το τελευταίο προπύργιο πριν από την πόλη. Κινδύνεψε ο Οσμάν πασάς του Ρεθύμνου. Σκοτώθηκαν 30 επαναστάτες ενώ οι Τούρκοι είχαν πολλαπλάσιες απώλειες.

9 Φεβρουαρίου: Εκστρατευτικό σώμα από 4.000 Τούρκους ξεκινά από το Ηράκλειο και μέσα από το Αμάρι θα περνούσε στο Ρέθυμνο και από εκεί στα Σφακιά για να καταπνίξει την επανάσταση με τη βοήθεια άλλων τούρκικων σωμάτων από Ρέθυμνο και Χανιά. Στο χωριό Μοναστηράκι Αμαρίου τους αντιμετώπισαν 2.000 επαναστάτες με αρχηγούς τον Τσουδερό και τον Βουρδουμπά. Η εμφύλια διαμάχη και η δολοφονία του Αντώνη Μελιδόνη από τον Βουρδουμπά δημιούργησε τριγμούς στους επαναστάτες, δίνοντας την ευκαιρία στους Τούρκους να γίνουν κυρίαρχοι του Αμαρίου.

6 Μαρτίου: Οι επαναστάτες καταλαμβάνουν το Τυμπάκι.

20 Μαρτίου: Αποβιβάζεται στο Λουτρό ο φιλέλληνας Γάλλος αξιωματικός Βαλέστρα, με μερικούς αξιωματικούς και στρατιώτες.

Απρίλιος: Αποτυχημένες προσπάθειες των επαναστατών να καταλάβουν την επαρχία Σελίνου. Θάνατος του αρχηγού του Σελίνου Νικηφόρου Χατζιδάκη. Πολυήμερη μάχη έξω από τα τείχη των Χανίων, στην περιοχή του Κλαδισού, με μεγάλες απώλειες για τους Τούρκους.

15 Απριλίου: Αποτυχημένη κατάληψη του Ρεθύμνου από τον Βαλέστρα που βρίσκει φρικτό θάνατο. Η αποτυχία της κατάληψης οφείλεται στη ζηλοφθονία του Αφεντούλιεφ απέναντι στον Βαλέστρα. Ο Πέτρος Σκυλίτσης Ομηρίδης φτάνει στην Κρήτη ως απεσταλμένος της Κεντρικής Διοίκησης της Ελλάδας, με σκοπό να οργανώσει πολιτικά την επαναστατημένη Κρήτη.

26 Απριλίου: Πολιορκία του πύργου των Κερίμηδων στην Επισκοπή Μυλοποτάμου. Μάχη στον Σκλαβόκαμπο Ανωγείων με 100 Τούρκους νεκρούς που είχαν προστρέξει για βοήθεια στον πύργο των Κερίμηδων. Παράδοση των πολιορκημένων Κερίμηδων. 500 τουφέκια στα χέρια των Μυλοποταμιτών επαναστατών.

2 Μαΐου: Δολοφονία του Μικρασιάτη οπλαρχηγού Αλέξιου Μαυροθαλασσίτη από στρατιώτη του, στο Αμάρι, επειδή τον επέπληξε.

12 Μαΐου: Κατάληψη του Πύργου των Κουνουπιδιανών, τον οποίο οι επαναστάτες γκρέμισαν.

21 Μαΐου: Ψήφιση του προσωρινού Οργανισμού της Κρήτης από τους πληρεξούσιους στους Αρμένους Χανίων, με τίτλο «Προσωρινή Πολιτεία της Νήσου Κρήτης». Ο Αφεντούλιεφ παίρνει τον τίτλο «Γενικός Έπαρχος».

28 Μαΐου: Άφιξη του Αιγυπτιακού στόλου, υπό τον Χασάν Πασά, γαμπρού του Μωχάμετ Άλυ, με 114 καράβια στον κόλπο της Σούδας. Από αυτά 30-40 ήταν πολεμικά και 84 φορτηγά, με τροφές και πολεμοφόδια. Μετέφεραν 10.000 στρατιώτες και 500 ιππείς.

30 Μαΐου: Επίθεση των επαναστατών στο πρόχειρο στρατόπεδο των Αιγυπτίων στις Αλυκιές. Οι Κρητικοί αιφνιδιάζουν τους Αιγυπτίους πιάνοντάς τους στον ύπνο. Οι Αιγύπτιοι είχαν πάνω από 300 νεκρούς, ενώ οι επαναστάτες λαφυραγώγησαν 500 τουφέκια.

13 Ιουνίου: Οι επαναστάτες χτυπούν τον ενωμένο τουρκοαιγυπτιακό στρατό στη Μαλάξα. Οι Μουσουλμάνοι έχουν 200 νεκρούς και οι χριστιανοί 40.

5 Ιουλίου: 2.000 Τούρκοι, με εντολή του Σερίφ πασά του Ηρακλείου επιτίθενται στα Ανώγεια που τα βρίσκουν ανυπεράσπιστα. Οι Ανωγειανοί λείπουν σε μάχες στη Μεσαρά, ενώ τα γυναικόπαιδα έχουν εγκαταλείψει το χωριό. Οι Τούρκοι τα καταστρέφουν ολοκληρωτικά.

14 Ιουλίου: Η Κρήτη στέλνει τους Ιωάννη Μικέλη, Πέτρο Ομηρίδη και Αθανάσιο Αρχιμανδρίτη ως «παραστάτες» αντιπροσώπους, στην Πανελλήνια Βουλή.

15 Ιουλίου: Απαγχονισμός του Επισκόπου Ρεθύμνης Γεράσιμου Περδικάρη.

18 Ιουλίου: Νικηφόρα μάχη των Κρητικών εναντίον Τουρκαλβανών του Σερίφ πασά στον Κρουσώνα. Οι επαναστάτες παρέσυραν τους αντιπάλους τους μέσα στο χωριό και τους πολιόρκησαν μέσα στην εκκλησία που είχαν καταφύγει. Κανείς από τους 380 μουσουλμάνους δεν γλίτωσε, ενώ οι Κρητικοί είχαν 25 απώλειες.

20 Ιουλίου: Οι επαναστάτες ανακαταλμβάνουν τη Μαλάξα που ένωνε τις επαρχίες Κυδωνίας και Αποκωρόνου.

25 Ιουλίου: Νικηφόρα μάχη των Κρητικών στη Μεσαρά. Οι Τούρκοι άφησαν 100 νεκρούς, αλλά στα χέρια των επαναστατών, με επικεφαλής τον Κουρμούλη, έπεσαν πολλά λάφυρα, τα περισσότερα ίσως από κάθε μάχη: 600 τουφέκια, 100 φορτία με πολεμοφόδια και γεννήματα, 800 μουλάρια, πρόβατα και βόδια. 

1-6 Αυγούστου: Καταστροφική επιδρομή του Χασάν πασά στα χωριά γύρω από τους Λάκκους και το Θέρισσο, καίγοντας και καταστρέφοντας τα πάντα στο διάβα του. Οι επαναστάτες προτίμησαν την τακτική του κλεφτοπολέμου. Σε αυτές τις ημέρες οι Αιγύπτιοι έχασαν 500 άντρες ενώ οι Κρητικοί περίπου 60.

30-31 Αυγούστου: Οι επαναστάτες αναγκάζουν τον Χασάν πασά, ο οποίος επέστρεφε από τον Αποκόρωνα με προορισμό το Ηράκλειο, να αποχωρήσει βιαστικά από τον Μυλοπόταμο, αφήνοντας στα χέρια τους πλούσια λάφυρα, προμήθειες και αρκετά άλογα, στον Σκλαβόκαμπο.

5 Σεπτεμβρίου: Αποτυχημένη προσπάθεια του Χασάν πασά να καταλάβει την επαρχία Χερσονήσου. Στη θέση της Σίτης ή Λασιτίου έγινε φονική μάχη  που έχασαν τη ζωή τους 100 Αιγύπτιοι.

23 Σεπτεμβρίου: Αποτυχημένη απόβαση των αιγυπτιακών πληρωμάτων από τα πλοία τους που βρίσκονταν στον κόλπο της Σούδας για να πλήξουν τους επαναστάτες. Περίπου 200 νεκροί Αιγύπτιοι, ενώ ελάχιστες οι απώλειες των χριστιανών.

30 Σεπτεμβρίου: Άφιξη νέας μοίρας του αιγυπτιακού στόλου στη Σούδα με 48 πολεμικά και οπλιταγωγά πλοία που μετέφεραν 3.000 ακόμα στρατιώτες.

1 Οκτωβρίου: Φονική μάχη στο Νίππος Χανίων. Σώμα από 1.500 Αιγύπτιους στρατιώτες άφησε 300 νεκρούς. Πλούσια τα λάφυρα των επαναστατών από τους ακριβά και πλούσια αρματωμένους και ντυμένους Αιγυπτίους.

15 Νοεμβρίου: Η προσωρινή διοίκηση της Κρήτης παύει από τα καθήκοντά του, ως Επάρχου, τον Αφεντούλιεφ, καταλογίζοντάς του ιδιοτέλεια στη διοίκησή του. Για τη θέση του Επάρχου της Κρήτης πρότειναν, στην Κεντρική Διοίκηση, τον Υδραίο Εμμανουήλ Τομπάζη.

25 Νοεμβρίου: 15 αιγυπτιακά πλοία αποβιβάζουν, ανενόχλητα, στην Κρήτη 1.500 ακόμα στρατιώτες, καθώς και πολεμοφόδια και τροφές.

1 Δεκεμβρίου: Ο Γενικός Γραμματέας της Τοπικής Διοίκησης της Κρήτης Νικόλαος Οικονόμου διορίζεται από την Κεντρική Διοίκηση ως Τοποτηρητής του Γενικού Επάρχου.