Συναισθηματική εξουθένωση των εκπαιδευτικών

 

Πριν από 20 περίπου χρόνια, ως Σύλλογος Εκπαιδευτικών Α/θμιας Εκπαίδευσης Ν. Ρεθύμνης, είχαμε διοργανώσει μια ημερίδα για το κτιριακό πρόβλημα των σχολείων. Ο τότε Δήμαρχος Ρεθύμνου, αείμνηστος Δημήτρης Αρχοντάκης, μας είχε πει, «όταν ήμασταν εμείς παιδιά, πριν από 40 - 50 χρόνια, οι μαθητές σεβόμαστε το σχολείο μας γιατί ήταν καλύτερο από το σπίτι μας. Από το χαμόσπιτο που μέναμε, πηγαίναμε σε ένα εντυπωσιακό και επιβλητικό κτήριο, το Σχολείο».

Τα σχολεία, στην πλειονότητά τους, έχουν παραμείνει τα ίδια, εδώ και 40 - 50 χρόνια που περιέγραφε ο αείμνηστος Δήμαρχος. Τα σπίτια μας έχουνε αλλάξει, έχουνε βελτιωθεί, το ξέρουμε όλοι.

Όταν μιλάμε, λοιπόν, για «Εξουθένωση των εκπαιδευτικών», δεν είναι μόνο η εργασιακή, είναι η ψυχοσωματική, η ψυχοσυναισθηματική εξουθένωση που βιώνει κάθε μέρα ο συνάδελφος με το που περνάει την εξώπορτα του σχολείου. Αν είναι βροχερή η μέρα, τρέμει η ψυχή του τι θα κάνουν τα παιδιά στην εφημερία, πού θα κάνουνε διάλειμμα. Όταν δεν υπάρχει κανένας στεγασμένος χώρος, όταν οι τουαλέτες, ιδίως για τα «πρωτάκια», είναι στην άλλη άκρη του προαυλίου, θα πρέπει να διασχίσουν όλο το βρεγμένο προαύλιο. Και ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να έχει τα «μάτια του δεκατέσσερα» για να μην συμβεί το οτιδήποτε!

Τι να πει ο γυμναστής, ο καθηγητής θεατρολογίας, ο εικαστικός; Καμιά από αυτές τις ειδικότητες δεν έχει τον δικό του, ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο «σύγχρονο» ελληνικό σχολείο για να διδάξει με αξιοπρέπεια και όπως θα ήθελε το μάθημά του.

 Πόσα φωτοτυπικά στα σχολεία μας λειτουργούν χωρίς πρόβλημα; Και κάθε μέρα είναι μόνιμο το άγχος του εκπαιδευτικού, που έρχεται πολύ πριν χτυπήσει το πρώτο κουδούνι για να βγάλει τις φωτοτυπίες της ημέρας: «Πάλι μάγκωσε τη φωτοτυπία», «πάλι τελείωσε το τόνερ». «Ο προτζέκτοράς μου δεν λειτουργεί». «Οι μαρκαδόροι τελειώσανε». «Διευθυντή, πάρε μαρκαδόρους. Πάρε χαρτί φωτοτυπικού. Πάρε μας υλικά για τη γιορτή». Και ο Διευθυντής να προσπαθεί, με τα ελάχιστα χρήματα που διαθέτει η σχολική μονάδα, να ανταπεξέλθει. Όλα τα παραπάνω δημιουργούν ένα αρνητικό κλίμα εξουθένωσης στον εκπαιδευτικό.

Όσον αφορά το θέμα της αντισεισμικότητας των σχολικών κτηρίων, σε όλα τα σχολεία της χώρας έχει γίνει πρωτοβάθμιος έλεγχος. Ο έλεγχος αυτός είναι οπτικός. Οι αρμόδιοι μηχανικοί κοιτάζουν αν υπάρχει κάποια ρωγμή στο κτήριο και αν όχι υπογράφουν ότι το σχολικό κτήριο είναι μια χαρά! Τώρα αν τα σίδερα είναι οξειδωμένα, αν κολώνες έχουν κόψει, και δεν είναι εμφανή τα σημάδια, κανείς δεν δίνει σημασία!

Για την ασφάλεια των μαθητών εκλιπαρούμε τον Δήμο να τοποθετήσει αντιολισθητικές ταινίες στα σκαλοπάτια. Είναι όμως ακριβές και η τοποθέτησή τους ή η αντικατάστασή τους γίνεται με φειδώ. Στο όποιο ατύχημα όμως συμβεί, εκτεθειμένοι και υπόλογοι είναι οι εκπαιδευτικοί.

Βιώσαμε τις παραμονές της λήξης του σχολικού έτους, έναν έντονο καύσωνα, πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα για τον μήνα Ιούνιο. Σε άλλους Δήμους κλείσανε τα σχολεία, σε άλλους μισοκλείσανε, σε άλλους, όπως εμάς, σκεφτήκανε να κλείσουνε μόνο το ολοήμερο λες και ο καύσωνας ήταν έντονος μόνο μετά τις 13.15!

Όσον αφορά τον κλιματισμό των αιθουσών, αυτός είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος. Ελάχιστα κλιματιστικά και αυτά προέρχονται από δωρεές. Πρόσφατα τοποθέτησα κλιματιστικό στο γραφείο του Διευθυντή του σχολείου μου, αφού η θερμοκρασία έφτανε, χωρίς υπερβολή, τους 40 βαθμούς! Παρατηρούμε το τελευταίο διάστημα μια προσπάθεια καταγραφής από το Υπουργείο των κλιματιστικών των σχολείων, χωρίς, βέβαια, να γνωρίζουμε αν υπάρχει στόχος ή προοπτική τοποθέτησης.

Τι μέλλει γενέσθαι από δω και πέρα; Ουδείς γνωρίζει! Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον προ των πυλών, είναι ήδη ένα υπαρκτό πρόβλημα που κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τις βραχυπρόθεσμες συνέπειές της. Θα τις βιώσουμε, σίγουρα και τον Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη και τον Γενάρη - Φλεβάρη χωρίς να γνωρίζουμε τι ακριβώς θα συμβεί.

Πλέον δεν μιλάμε για το Υπουργείο Παιδείας που μας αφορά άμεσα, έχουμε και το Υπουργείο Εσωτερικών, που το έχουμε αφήσει ως συνδικαλιστικό κίνημα απ’ έξω. Το Υπουργείο Εσωτερικών, που μέσω των Δήμων της χώρας, είναι υπεύθυνο για τις κτηριακές υποδομές και τις χρηματοδοτήσεις των σχολείων.  Και για κακή μας τύχη στο Υπουργείο Εσωτερικών βρέθηκε μια παλιά μας γνώριμη: η κα Κεραμέως. Αφού μας «ικανοποίησε» τόσο πολύ στο κομμάτι του Υπουργείου Παιδείας, την τοποθέτησε ως επιτυχημένη ο Πρωθυπουργός και στο Υπουργείο Εσωτερικών. Και ποια ήτανε η πρώτη της κίνηση; Η ψήφιση του Νόμου 5056 του ’23 που μέσα στα άλλα προβλέπει και την κατάργηση των Σχολικών Επιτροπών.

Ήδη καταργήθηκαν επί της ουσίας οι σχολικές επιτροπές στους Δήμους που είναι κάτω από 100 σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι συνάδελφοι Διευθυντές αλλά και οι ασχολούμενοι με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως κι εγώ, γνωρίζουμε τι αγώνας δρόμου έχει ξεκινήσει αυτή τη στιγμή χωρίς ουδείς να γνωρίζει με τι ακριβώς καθεστώς θα λειτουργήσουν τα σχολεία από τον Σεπτέμβρη σε αυτό το θέμα.

Τη Δευτέρα, λοιπόν, έχουμε Δημοτικό Συμβούλιο στον Δήμο Ρεθύμνης για την κατάργηση των Σχολικών Επιτροπών και τη σύσταση Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι θα πάρει, λέει, ένα πεντακοσάρικο το κάθε σχολείο. Και το αστείο και η προχειρότητα του πράγματος είναι ότι 500 ευρώ θα πάρει το μονοθέσιο νηπιαγωγείο με 10 και 12 μαθητές, 500 ευρώ θα πάρει και το λύκειο που έχει 500 και 600 μαθητές. Μετά το 500άρικο κανείς δεν ξέρει, δεν έχει έρθει καμία Εγκύκλιος τι μέλλει γενέσθαι. Θα συμπληρώνεται αυτό το ποσό και κάθε πότε;

Πέρα από το οικονομικό, στο κομμάτι των Δήμων, καταργούνται τα ΑΦΜ των Σχολικών Επιτροπών. Θα υπάρχει το κεντρικό ΑΦΜ, που το διαχειρίζεται η Οικονομική Υπηρεσία του εκάστοτε Δήμου.

Ξέρετε τι δυσλειτουργίες θα έχει αυτή η αλλαγή; Τέρμα ο υδραυλικός που τον παίρναμε τηλέφωνο να έρθει. Τέρμα ο σιδεράς, τέρμα ο τζαμάς. Θα πρέπει ο κάθε Δήμος να προκηρύξει μια μεγάλη εργολαβία που να τους βάλει όλους μέσα και εμείς οι Διευθυντές θα αναγκαζόμαστε να παίρνουμε τηλέφωνο τον εργολάβο, που θα πρέπει να βγάλει και το υπερκέρδος του και θα σου λέει: «Σήμερα, έναν υδραυλικό έχω, τον έχω στείλει σε 5 σχολεία. Άσε τη βρύση να τρέχει, δεν πειράζει, θα στον στείλω από βδομάδα». Ίδια εργολαβία, τουλάχιστον στον Δήμο Ρεθύμνης που γνωρίζω, θα γίνει και για την γραφική ύλη των σχολείων, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Ό,τι υλικό είναι εκτός εργολαβίας, απλά, δεν θα μπορεί να το προμηθευτεί το σχολείο!

Κλείνοντας την τοποθέτησή μου, θα πρέπει η Ομοσπονδία μας, η ΔΟΕ, σε συνεργασία με την ΟΛΜΕ, αφού είναι κοινό το θέμα, να ανοίξει διάλογο, σε πρώτη φάση με τις Τοπικές ΠΕΔ - Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων- και με την ΚΕΔΕ, για αυτό το θέμα. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι και Δήμοι σε όλη την Ελλάδα είναι κάθετα αντίθετοι με το θέμα της κατάργησης των σχολικών επιτροπών, γιατί βλέπουν άλλο ένα φορτίο, χωρίς τους ανάλογους πόρους, να επωμίζεται στις πλάτες τους. Θα πρέπει να προσπαθήσουμε ως συνδικαλιστικό κίνημα να περισώσουμε ό,τι μπορεί να περισωθεί. Αλλιώς η εξουθένωση των εκπαιδευτικών θα αυξηθεί και θα μεγεθυνθεί. Δεν θα έχουμε νερό. Δεν θα έχουμε χαρτί φωτοτυπικού. Θα έχουμε σπασμένα τζάμια, από τα σπασμένα κάγκελα θα μπαινοβγαίνουν οι μαθητές και η δαμόκλειος σπάθη των καταγγελιών των γονέων θα είναι πάνω απ’ το κεφάλι μας.

Ε! πώς συνάδελφοι μετά να μην μετράμε τις μέρες για να βγούμε στη σύνταξη;

Το κείμενο αυτό αποτελεί την εισήγησή μου ως Αντιπροσώπου στην 93η Γενική Συνέλευση της ΔΟΕ, τον Ιούνιο του 2024.