Μια κουμπαριά που άλλαξε… κουμπάρο!

 

Σκαλίζοντας για μια ακόμη φορά το αρχείο μου ανακάλυψα μια σειρά από επιστολές που αντάλλασσαν ο πατέρας μου, Ιωάννης Δερεδάκης, με τα αδέρφια του, την περίοδο 1964-1966 που υπηρετούσε ως δάσκαλος στα μακρινά Καλυβάκια του νομού Ηλείας. Εκείνα τα χρόνια οι επιστολές ήταν το μόνο μέσο επικοινωνίας, αφού τα τηλέφωνα δεν ήταν ακόμη ευρείας χρήσης.

Ο παππούς μου, Νικολής Δερεδάκης, από το Σπήλι Αγίου Βασιλείου, είχε βαφτίσει τον Γεώργιο Αυγενάκη τον επονομαζόμενο και «ράφτη» λόγω του επαγγέλματός του. Σήμερα τον γνωρίζουμε όλοι, λόγω του διάσημου ομώνυμου καφενείου που διατηρεί στο κέντρο του Σπηλίου και έχει φανατικούς θαμώνες από όλη την επικράτεια. Σύμφωνα με τα έθιμα της εποχής ο νονός θα έπρεπε να παντρέψει και τον «φιλιότσο» του. Όταν ο «ράφτης» βρήκε την εκλεκτή της καρδιάς του, την ομοχώρια Ελένη Κοπανάκη,  ζήτησε από τον νονό του να τους παντρέψει. Ο παππούς μου, όμως, δεν ήθελε κάτι τέτοιο και πρότεινε στον «ράφτη» να μπει κουμπάρος ο γιος του και πατέρας μου, Γιάννης. Για κακή τύχη, όμως, την περίοδο που ήθελαν να γίνει ο γάμος ο πατέρας μου, όπως προανέφερα, υπηρετούσε στον νομό Ηλείας και η απόσταση από την Κρήτη ήταν απαγορευτική για μια τέτοια κοινωνική υποχρέωση.

Τα πέντε από τα έξι αδέρφια Δερεδάκη στο πατρικό τους σπίτι στο Σπήλι. 

Από αριστερά: Στέλιος, Κώστας, Κατίνα, Γιάννης, Μάρκος.

Τις λεπτομέρειες τις πληροφορούμαστε από επιστολή που έστειλε ο θείος μου, Κώστας Δερεδάκης, στον αδερφό του, στα Καλυβάκια, με ημερομηνία Τρίτη, 8/2/1966. Την εποχή εκείνη ο θείος μου υπηρετούσε κι αυτός ως δάσκαλος στους Κούμους Ρεθύμνου. Ανάμεσα στα υπόλοιπα αναφέρει: «Ο «ράφτης», ως μου είπε, θα κάνει τον γάμο στις 20 του μηνός. Το θέμα είναι ότι θέλει να με βάλει κουμπάρο λόγω απουσίας σου. Τα σπίτια του θέλουν μικρολεπτομέρειες και αν δεν μεσολαβήσει τίποτα άλλο, βέβαια θα είναι η 20^η του μηνός. Όπως καταλαβαίνεις, τίθεται και πάλι οικονομικό ζήτημα, λόγω του ότι είναι κι αυτό από τα πολλά έκτακτα. Καθώς μου λέει η Κατίνα (η αδερφή τους) κι άλλοι, δεν φθάνει το χιλιάρικο».

Μέρος της επιστολής του Κώστα Δερεδάκη.

Σε επόμενη επιστολή, με ημερομηνία 22 Φεβρουαρίου 1966, ο Κώστας Δερεδάκης μεταφέρει στον αδερφό του Γιάννη τις λεπτομέρειες του γάμου. Τα μεταφέρω αυτούσια, καθώς, εξήντα σχεδόν χρόνια μετά οι λεπτομέρειες αυτές μας προκαλούν μειδιάματα αλλά διαπιστώνουμε, ταυτόχρονα, ότι ο γάμος στην Κρήτη, εκείνα τα χρόνια δεν είχε τις υπερβολές και την πολυκοσμία που έχει σήμερα.

«Ο γάμος έγινε την Πέμπτη 17 του μηνός κι όχι την Κυριακή των Απόκρεω ως είχε προγραμματισθεί. Κουμπάρος, μια κι έλειπες εσύ, ορίσθην εγώ. Την Τετάρτη το βράδυ απού πήρα άδεια από τον Επιθεωρητή, κατέβηκα στο Ρέθυμνο (από τους Κούμους) κι αρχίσαμε με τη θεία μου την Κατίνα τα ψώνια. Αγόρασα τα στέφανα, τις λαμπάδες και ένα φόρεμα τουαλέτα, δρχ. εν όλω, 500. Μια ταυτότητα χρυσή 14 καρατίων, 350 δρχ. Ένα σερβίτσιο του καφέ 200 δρχ. και δύο κιλά κουφέτα 100 δρχ. Εκ των υστέρων 200 δρχ. στην εκκλησία και 50 δρχ. στη μάνα για χάρισμα. Όλα-όλα, 1.400 δρχ και με στραβά έξοδα 1.500 δρχ. δεμένες! Μετά τα ψώνια (την άλλη μέρα) μπήκα στο τουριστικό (λεωφορείο) και μία η ώρα ήμουν στο Σπήλι. Άλλαξα και στις 5.15 ξεκινήσαμε με του Σταύρου  το αμάξι (ο γάμος έγινε στα Κεραμέ). Ήταν από αυτούς τα πρωτοξάδερφά τους και από εμάς ο πατέρας μου, η μάνα, ο Μάρκος (ο άλλος δάσκαλος αδερφός) και ο γαμπρός μας ο Κωστής (ο άντρας της αδερφής τους της Κατίνας, μητέρας του Δημάρχου. Η Κατίνα δεν πήγε στον γάμο αφού είχε ήδη μικρά παιδιά). Ούτε λύρες, ούτε μπουντούρες. Φτάσαμε και σταματήσαμε στην εκκλησία. Ο «ράφτης» περίμενε. Εν των μεταξύ του φέρνουν μια ανθοδέσμη και από πίσω την νύφη. Μπαίνουμε μέσα, κάναμε τη «βλόγα» και 8 ακριβώς ήμασταν στο Σπήλι. Πήγαμε στο σπίτι, την «μελώσαμε», μας κεράσανε και πήγε καθένας στο σπίτι του. Ο πατέρας μου, ως φιλιότσος του, του έδωσα και της έβαλε την ταυτότητα. Ο Μάρκος με τον γαμπρό μας του έβαλαν ένα κατοστάρικο ο καθένας και η μητέρα 50. Εγώ, το σερβίτσιο του καφέ. Από το χάρισμα έπιασε 2.445 δρχ. Τα μέτρησα εγώ ως κουμπάρος. Να με ‘βλεπες να στέκω από πίσω να τους σταυρώνω και να «σπασοντεργιάς» στα γέλια! Πάντως τέτοια κουμπαριά δεν ξανάγινε! Ο κουμπάρος μου και η κουμπάρα έμειναν κατενθουσιασμένοι! Το τραπέζι θα μου κάνουν την Κυριακή αυτή και θα πάμε όλοι. Αυτά για τον γάμο».   

Εδώ τελειώνει η γλαφυρή περιγραφή του Κώστα Δερεδάκη για τον γάμο. Μια κοινωνική εκδήλωση που δεν μοιάζει σε τίποτα με τις σημερινές. Οι άνθρωποι, καθημερινοί, του μόχθου, διατηρούσαν τα έθιμα και με αξιοπρέπεια, αλλά χωρίς υπερβολές και φανφάρες παντρεύονταν και συνέχιζαν τη ζωή τους.

 

Στην φωτο, δεξιά ο Γεώργιος Αυγενάκης, "ράφτης" και αριστερά ο παρολίγον κουμπάρος, Γιάννης Δερεδάκης.