Μάχη στον Σκλαβόκαμπο: Οι Ανωγειανοί κατατροπώνουν τους Τούρκους με σπαθόβεργες, χουρχούδες και σφεντόνες!

Βρισκόμαστε στον Απρίλιο του 1822. Η μεγάλη επανάσταση στην Κρήτη έχει αρχίσει ένα χρόνο πριν από τις δυτικές επαρχίες. Οι περισσότεροι Κρήτες είναι άοπλοι, αφού η οπλοκατοχή και η οπλοφορία είναι απαγορευμένη για τους ραγιάδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι με την έναρξη της επανάστασης στο νησί, τον Ιούνιο του 1821, μόνο 1.200 τουφέκια υπήρχαν κι απ’ αυτά, τα περισσότερα βρίσκονταν στα χέρια των Σφακιανών. Έναν χρόνο μετά 8-9 χιλιάδες τουφέκια είχαν περιέλθει στα χέρια των επαναστατημένων Κρητών, τα περισσότερα από τη λαφυραγώγηση των αντιπάλων.

Στις 26 Απριλίου του 1822 οι επαναστάτες με επικεφαλής τον Μαυροθαλασσίτη, τον Ανδρακό και τον Θοδωρή Χούρδο, έχουν πολιορκήσει τον Κερίμογλου με τους άντρες του, στον πύργο του, (Πύργο των Κερίμηδων) στην Επισκοπή Μυλοποτάμου. Οι Τούρκοι, έχοντας αρκετά πολεμοφόδια και τροφές, αμύνονται με σθένος, περιμένοντας βοήθεια από το Ηράκλειο για να λυθεί η πολιορκία.

Πράγματι, από το Ηράκλειο έχει ξεκινήσει εκστρατευτικό σώμα από 300 Γερλήδες (Κρητικούς) γενίτσαρους με επικεφαλής έναν από τους επιφανέστερους Τουρκοκρητικούς του Μεγάλου Κάστρου, τον Λαδάογλου. Οι Τούρκοι πιστεύουν ότι δεν θα συναντήσουν καμιά αντίσταση στον δρόμο, αφού, γνωρίζουν καλά, ότι οι κάτοικοι του ορεινού Μυλοποτάμου εξακολουθούν να είναι άοπλοι στην πλειονότητά τους. Παίρνουν τον δρόμο της Τυλίσου. Με τραγούδια, χαρές και γέλια προχωρούν, σκεφτόμενοι πόσους γκιαούρηδες θα σφάξει ο καθένας και πόσα κεφάλια απίστων θα πάνε πεσκέσι στο Μεγάλο Κάστρο.

Οι Ανωγειανοί έχουν πληροφορηθεί τον ερχομό των Τούρκων και αποφασίζουν να τους κόψουν τον δρόμο. Κρυφά, πηδώντας από χαράκι σε χαράκι, οι γοργοπόδαροι Ανωγειανοί παρακολουθούν τη διαδρομή τους, ενημερώνοντας παράλληλα τους οπλαρχηγούς τους. Οι οπλοφόροι που κατάφεραν να συγκεντρώσουν οι καπεταναίοι των Ανωγείων, Βασίλης Σμπώκος, τα αδέρφια Γιάννης και Σταυρούλης Νιότης, ο Σταύρος Ξετρύπης και οι Σκουλάδες δεν ήταν πάνω από εκατό. Σε βοήθειά τους προσέτρεξε και ο παλιός Μελεβιζιώτης χαΐνης Ιωάννης Παλμέτης με είκοσι τουφέκια. Σε αυτό το μικρό οπλισμένο σώμα προστέθηκαν και πάνω από διακόσιοι Ανωγειανοί οπλισμένοι με σπαθόβεργες (ξύλινο σπαθί), χουρχούδες (ξύλινο ρόπαλο) και λουράτες σφεντόνες, όπως αναφέρει ο Μουρέλλος.

Η σπαθόβεργα

Περνώντας οι Τούρκοι την Τύλισο και πριν φτάσουν στις Γωνιές, τους επιτέθηκαν οι Ανωγειανοί στη θέση Σκλαβόκαμπος, στο στενό πέρασμα, που από πριν τους είχαν στήσει «μπροσκάδα» (ενέδρα) παρακολουθώντας τους από τα φρύδια του βουνού. Το πρώτο τουφεκίδι γρήγορα έδωσε τη θέση του στη μάχη σώμα με σώμα. Οι ανυπότακτοι και σβέλτοι Ανωγειανοί, μαθημένοι στο ανώμαλο του εδάφους, με τα πρωτόγονα όπλα τους, γρήγορα γίνονται κυρίαρχοι της μάχης. Ο Λαδάογλου πέφτει νεκρός και οι Τούρκοι τρέπονται σε άτακτη φυγή. Οι Ανωγειανοί, πηδώντας από βράχο σε βράχο σαν κατσίκια τους προλαβαίνουν. Οι Τούρκοι ρίχνουν τα όπλα τους για να αλαφρώσουν και να τρέξουν πιο γρήγορα για να γλιτώσουν τον σίγουρο θάνατο.

Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό, με αρκετή, βέβαια, δόση υπερβολής, που περιγράφει ο Κριτοβουλίδης, που ένας νεαρός, άοπλος Ανωγειανός έχει πάρει στο κατόπι έναν Τούρκο για να του πάρει τ’ άρματα, φωνάζοντας: «Εγώ θα σε καταδιώκω αγά, μέχρι να ρίξεις τα όπλα σου». Και πράγματι ο Τούρκος ρίχνει πρώτα την πιστόλα του. «Ρίξε τώρα και το τουφέκι σου», επιμένει ο νεαρός συνεχίζοντας την καταδίωξη. Πετάει αυτός κάτω και το τουφέκι του. «Και το μαχαίρι σου τώρα» επιμένει ο Ανωγειανός. Ξαρμάτωτος, παντελώς, πλέον ο Τούρκος συνεχίζει την άτακτη φυγή. Οπλισμένος, πλέον ο νεαρός, σταματάει την καταδίωξη, φωνάζοντάς του δυνατά: «Πήγαινε τώρα αγά στο καλό!».

Πάνω από 100 νεκρούς άφησαν εκείνη τη μέρα οι Τούρκοι στον Σκλαβόκαμπο. Οι περισσότεροι είχαν χάσει τη ζωή τους με θανατηφόρα χτυπήματα στο κεφάλι από τις χουρχούδες και τις σπαθόβεργες. Αλλά και πάνω από 200 τουφέκια άφησαν στο πεδίο της μάχης, που όπλισαν τους επαναστάτες για τις επόμενες, καθοριστικές μάχες.

Ο Πύργος των Κερίμηδων στην Επισκοπή Μυλοποτάμου

Μαθεύτηκε το μακελειό των Τούρκων στον Σκλαβόκαμπο στους πολιορκημένους στον πύργο των Κερίμηδων. Δεν είχαν από πουθενά να περιμένουν βοήθεια πια. Κι έτσι αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Δεν τήρησαν, όμως, ούτε η μια πλευρά ούτε η άλλη τους όρους της παράδοσης, με αποτέλεσμα οι Κρητικοί να σκοτώσουν όλους τους πολιορκημένους, μαζί και τον πιο μεγάλο από τους Κερίμηδες, τον Μουλά Αχμέτ. Άλλα 350 τουφέκια έπεσαν στα χέρια των επαναστατών, εδραιώνοντας την επανάσταση και στον Μυλοπόταμο.