Το γκρέμισμα του τρούλου της κρήνης Rimondi

 

Η Κρήνη Rimondi, τα γνωστά Βρυσάκια στην απόληξη της Πλατείας Τίτου Πετυχάκη στο Ρέθυμνο, κατασκευάστηκε το 1626 από τον Ρέκτορα (Βενετό Διοικητή) του Ρεθύμνου Alvise Rimondi για την υδροδότηση του Ρεθύμνου.

Η κρήνη Rimondi όπως είναι σήμερα.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι δημόσιες κρήνες προτιμούνταν να είναι στεγασμένες και γι αυτό οι Οθωμανοί την σκέπασαν με μεγαλοπρεπή τρούλο που εδραζόταν σε τέσσερις πεσσούς (κολώνες). Σήμερα, οι δύο μόνο κολώνες της κατασκευής σώζονται, ενώ οι άλλες δύο έχουν καταστραφεί, παρασέρνοντας μαζί του στην κατεδάφιση και τον τρούλο της Κρήνης, ο οποίος δεν είχε, πλέον, πού να στηριχτεί.

Η κρήνη Rimondi, στεγασμένη, σε φανταστική απεικόνιση του Χάρη Παπαδάκη-Κωστή Δασκαλάκη, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Κατά καιρούς έχουν ακουστεί διάφορες ιστορίες-παραδόσεις, για το πώς γκρεμίστηκαν οι πεσσοί της Κρήνης, με προσφιλέστερη αυτή που ήθελε το αυτοκίνητο του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου να θέλει να περάσει από την περιοχή και οι κάτοικοι να γκρεμίζουν την κολώνα της Κρήνης για το διάβα του οχήματος. Ασφαλώς, μια τέτοια ιστορία δεν επιδέχεται καμίας λογικής εξήγησης και παραπέμπει στη σφαίρα της μυθοπλασίας.

Η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική και μας γυρίζει πίσω στα 1926. Το 1922 έχει τελεστεί η μικρασιατική καταστροφή και δύο χρόνια μετά, το 1924, έχει ολοκληρωθεί η ανταλλαγή των πληθυσμών. Πολλά κτήρια του Ρεθύμνου ανήκουν στα λεγόμενα «ανταλλάξιμα», ήταν δηλαδή τουρκικές ιδιοκτησίες, δημόσιες ή ιδιωτικές και ως τέτοια περιήλθαν στο ελληνικό Δημόσιο. Η πόλη είχε ακόμη «άρωμα τουρκοκρατίας» με στενά σοκάκια πολλά από τα οποία, αδιέξοδα.

Το 1925, εκλέγεται Δήμαρχος Ρεθύμνου ο Τίτος Πετυχάκης, άνθρωπος φιλοπρόοδος και νεωτεριστής, που παραμένει στη δημαρχία της πόλης μέχρι το 1950. Ο Πετυχάκης, εκτός των άλλων μεγάλων έργων, θέτει ως στόχο τη διαπλάτυνση οδών και πλατειών της πόλης.

Η κρήνη Rimondi φαίνεται ότι μπαίνει στο στόχαστρο της Δημοτικής Αρχής. Άλλωστε, οτιδήποτε θύμιζε το ζοφερό πρόσφατο παρελθόν, μπορούσε να πέσει στο βωμό της «ανάπτυξης» χωρίς συναισθηματικές και κοινωνικές αντιδράσεις. Και μια τέτοια περίπτωση ήταν και η κρήνη Rimondi που ο τρούλος της είχε έντονο το «άρωμα» της Τουρκοκρατίας.

Έτσι με το ΦΕΚ 353/7-10-1926, που υπογράφει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης, «κηρύσσομεν απαλλοτριωτέα, διά λόγους δημοσίας ωφελείας… προς διαπλάτυνσιν της οδού Κωνσταντίνου Παλαιολόγου παρά την θέσιν Μεγάλη Βρύση διά κατεδαφίσεως υπολειμμάτων Τρούλου και συνεχόμενου οικήματος τα αναγκαιούντα οικόπεδα εκ μέτρων τετραγωνικών εξήκοντα και 22/100 (60,22)… ως ταύτα δείκνυνται εν τω από 24 Ιουνίου ε.ε. διαγράμματι του Μηχανικού του Δήμου Ρεθύμνης Δ.Κ. Παλαιολόγου τεθεωρημένω παρά του Δημάρχου Ρεθύμνης Π. (sic) Πετυχάκη…».

Το απόσπασμα του ΦΕΚ 353/7-10-1926

Έτσι έπεσαν οι πεσσοί της Μεγάλης Βρύσης του Ρεθύμνου για να διευκολυνθεί η κυκλοφορία στα δαιδαλώδη και χωρίς ρυμοτομία στενά της παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου.

Ευχαριστώ την εκλεκτή συνάδελφο Θεοδώρα Ζαρκάδη που τυχαία ανακάλυψε το συγκεκριμένο ΦΕΚ και το έθεσε στη διάθεσή μου.